Geschiedenis Noord-Holland
Holland was het voornaamste gewest over de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werden de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep over 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 de Acte van Staatsregeling aangenomen, waarmee de antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werden onderverdeeld in acht departementen met zo veel geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement over Texel
het departement aangaande een Amstel
het departement over de Delf
Ernaast lagen ook het departement over de Schelde en Maas en dit departement aangaande de Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed de nieuwe ordening ook niet en na de instelling in 1801 aangaande het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld in overeenstemming met een oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werd het Bataafs Gemenebest vernieuwen door het Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Nadat in 1811 het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot het département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden aangaande de Maas.
Na een Fransen eind 1813 uit Nederland gevlucht waren, bleef de ordening aanvankelijk ongewijzigd. Met de Grondwet over 29 maart 1814 werden een departementen vervangen door provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden over een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Via minister Over Maanen werden in een grondwetcommissie nog de benaming Holland en West-Friesland voorgesteld "om juiste verlangen betreffende achtenswaardige Noordhollanders ... toe te geven", maar dit werden via de rest over een commissie verworpen.[2]
Een nieuwe provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen terug van Friesland tot Holland, doch een deel aangaande Hollands Brabant bleef voor Noord-Brabant en in 1815 werden tevens het laatste Hollands Brabant, nederland met Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 een grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde de dominantie te beperken werden Holland bij de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit wel in sterke mate wegens Amsterdam, het in 1838 het provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag kunnen ten gunste met Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende staat met Amsterdam en drong men aan op de genezing met de verdeling bijvoorbeeld deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier vanwege 1795. Hier werden desalniettemin niet met tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden deze voor Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel met de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit met Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was daar enige tijd sprake van ons samenvoeging betreffende de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk dat die regelen aangaande een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel betreffende Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, de Waddenzee en dit IJsselmeer. In het zuiden grenst een provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via geneesmiddel met de Houtribdijk en Hollandse Brug aan een provincie Flevoland en in het noorden via middel betreffende een Afsluitdijk aan de provincie Friesland.
De provincie kan geraken onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij het Noordzeekanaal (en in vroegere tijden dit bedrijf het IJ) mits grens fungeert.
Ten zuiden van dit Noordzeekanaal liggen een stedelijke gebieden aangaande Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer betreffende de luchthaven Schiphol en daarnaast dit Gooi, alsook een dichtbevolkt gebied, maar betreffende een landschappelijk volkomen ander karakter (bosrijk en ook niet volkomen vlak).
Ten noorden van dit Noordzeekanaal bevinden zichzelf een Zaanstreek en verschillende, kleinere, segmenten en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij de stad Alkmaar. Daar bevinden zich in het deel van de provincie tevens landelijker gebieden: kijk op deze site Waterland, de grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en totaal in dit noorden de Kop aangaande Noord-Holland betreffende het uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
De westkust betreffende een provincie is grotendeels door duinen beschermd. Hier liggen welbekende badplaatsen ingeval Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond met Zee en Bergen. Waar de duinen door een Noordzee waren verzwolgen, werden een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (aan allebei de zijden van het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Ons deel van Kennemerland vormt een IJmond, betreffende de Hoogovens en overige industrie: het kan zijn dit westelijk gebied betreffende dit Noordzeekanaal, betreffende mits middelpunt een haven en sluizen aangaande IJmuiden. Ten noorden met Kennemerland ligt een antieke marktplaats Schagen en op de noordpunt van het schiereiland de marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven wegens Texel.
Met de oostkust liggen historische steden als Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook het eiland Marken en een opmerkelijke vissersplaats Volendam.
De voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn het IJ (heb je ons zeearm) en dit Noordzeekanaal met de daarin, al dan niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland worden verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste Bron bekendheid, dat behalve in Amsterdam ook in steden wanneer Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te beluisteren, daar op deze plaats heel wat Amsterdammers wonen. Een meeste kenmerkende dialecten vindt men op dit platteland. Op welke manier noordelijker men komt, op welke manier verdere dit lokale dialect van de standaardtaal afwijkt; vooral het Tessels en het Wierings hebben een heel eigen karakter.
Net ingeval in overige dialectgebieden kan zijn in Noord-Holland sprake over ons teruggang van de dialecten. Zeker bestaan enkele dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name dit Volendams is ter plaatse alsnog enorm doorgaans gesproken. Overige dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ is vanouds een barrière en dat blijkt ook uit de dialecten. Een dialecten ten noorden over dit IJ bestaan een meest afwijkende.
Onder het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
Een dialecten ten zuiden met dit IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op de dialecten aangaande Zuid-Holland en worden taalkundig ook dikwijls wanneer Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts een overgangspositie in, met zowel Noord- indien Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers bestaan, blijven in de Utrechtse band.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten aangaande vanouds geïsoleerde gemeenschappen ingeval Volendam, Egmond of de Waddeneilanden beschikken over een heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten heel conservatief gebleven, waar ze zichzelf op overige punten juist opvallend hebben vernieuwd en daarom bijzonder scherp betreffende de omliggende dialecten bestaan kunnen afwijken.
De indeling over een dialecten boven het IJ kan zijn problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot verschillende polemieken in een taalwetenschap. Dikwijls is op een verwantschap kijk hier betreffende het Fries gewezen: met name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben heel wat akelig met het Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen beschikken over en heeft dit nimmer volkomen kunnen verwisselen, opdat Friese vormen en constructies nog voortleven in een dialecten. Alhoewel die theorie heel wat aanhang heeft, is ze door andere taalkundigen over een hand gewezen en zouden een Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn een overheids-NV, gesticht op 5 juli 2004, betreffende de Provincie Noord-Holland indien enig aandeelhouder. Een organisatie zorgt in opdracht met de besturen over een recreatieschappen voor een ontwikkeling, vatbaarheid, dit beheer en onderhoud over zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Dit Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan 2 grote nationale parken: dit Nationaal Park Duinen aangaande Texel (een hele westzijde met Texel) kom naar deze jongens en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook aangaande Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Tevens zijn daar in Noord-Holland een tiental verschillende door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder dit Noordhollands Duinreservaat (betreffende Wijk met Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn er in Noord-Holland alsnog vele verschillende grotere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld het Goois Natuurreservaat, een Hulk, dit Naardermeer, het Balgzand en de Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland wegens het hoofdartikel aan dit thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is vanaf 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort